Op komst

Utrecht was in de middeleeuwen een belangrijke stad. In het stratenpatroon van de binnenstad is nog veel van deze tijd terug te vinden.

De gids voert je mee langs verschillende overblijfselen uit die tijd. Als je Utrecht niet kent, is dit een mooie manier om de stad wat beter te leren kennen. Voor Utrechters is het een ideale gelegenheid om meer over de eigen stad te weten te komen.

De wandeling start op het Domplein en eindigt op de Tolsteegbrug. 

Burgemeester Sharon Dijksma vindt dat we trots op onze stad moeten zijn. De spijker op de kop! Alleen al omdat Utrecht in de loop der eeuwen tal van bijzondere en belangrijke inwoners heeft gehad. Bisschoppen, kanunniken, een paus, sporthelden, patriotten, kluizenaressen, vrouwelijke mannetjesputters… Op deze wandeling leer je ze kennen.

Let op: deze wandeling start op het Domplein en eindigt bij de Jacobikerk

Woningen en flats in Amsterdamse Stijl, een neo-Romaanse koepelkerk en een oude school gebouwd in de geest van Berlage: welkom in de Schildersbuurt! Begin 1900 was in de snel groeiende stad Utrecht de woningnood - net als nu - nijpend. Onderwijzers, spoorwegbeambten en middenstanders bouwden daarom gezamenlijk en voor eigen risico woonblokken in het oude tuindersgebied tussen de Rembrandtkade en Adriaen van Ostadelaan. De bouwverenigingen Elck Wat Wils, Het Nieuwe Woonhuis, WBV Utrecht en de B.A.N.S. zijn nog altijd actief.

Een buurt met een bijzonder verhaal.

LET OP: deze wandeling start bij Pizza Beppe, hoek Jan van Scorelstraat en eindigt op Prins Hendriklaan.

Migratie is een heet hangijzer geworden, en dan vooral de komst van mensen van ver en met andere achtergronden. Toch is de trek naar elders van alle tijden; in Utrecht minstens zo oud als de stad zelf. In deze wandeling door het historische centrum van de Domstad bekijken we enkele plekken die herinneren aan nieuwkomers die zich vroeger hier gevestigd hebben.

We maken kennis met enkele groepen en individuele migranten die zich hier gevestigd hebben, en wat hun komst voor 
de ontwikkeling van Utrecht heeft betekend.

Start en eindpunt: Domplein, standbeeld Jan van Nassau.

Ondiep is een echte arbeiderswijk, ontstaan vanuit de stadsuitbreidingen begin 20e eeuw. 
De indeling van de buurt komt uit de koker van onder meer de bekende stedenbouwkundige H.P. Berlage.
De wijk heeft inmiddels een grondige herstructurering ondergaan en veel huizen uit begin 20e eeuw zijn inmiddels gerenoveerd. 

De gids neemt je mee naar dit karakteristieke Utrechtse volkswijkje en vertelt je er alles over. 
Ken je bijvoorbeeld de school met het rieten dak en weet je waar de naam Ondiep vandaan komt? 

Deze wandeling duurt 1,5 uur.
Start- en eindpunt is bij het Oude Slachthuis, Amsterdamsestraatweg 283.

Kijken in buitenwijken 

Op 26 maart 2026 start de nieuwe cursus over de wijken buiten de binnenstad van Utrecht. In de komende cursus staan vijf wijken aan de noord- en westkant van de oude stadskern centraal. 

In het midden van de 19e eeuw groeit de industrie de stad uit. Rond de oude stadskern moeten nieuwe woonwijken komen voor arbeiders. Deze cursus gaat in op aanleg, architectuur en sociale geschiedenis van een aantal wijken in Utrecht. Je hoort over de architectuur en industriële ontwikkeling van de nieuwe woonwijken Lombok, Rivierenwijk, Oog in Al, Zuilen en Tuinwijk/Tuindorp.

Tijdens deze wandeling hoort u over de oude Utrechtse stadshavens. Daar moesten de schippers laden en lossen die via de Keulsevaart de stad in voeren. Diverse kranen in deze stadshavens stonden klaar om de lading van de schepen te tillen.

Een replica van zo’n kraan staat sinds 2022 bij de Monicabrug, waar we de wandeling starten. We bekijken deze stadskraan en verleggen dan de aandacht naar de wijken rondom zo'n oude stadshaven. Het broeide er van allerlei nijverheid, waarvan de sporen nog zichtbaar zijn.

Inmiddels is het industriële karakter verdwenen door verkeersdoorbraken, sanering en modieuze nieuwbouw. Johan Pijl, heer Lauwers en David van Mollem werden hier naamgevers van straten, bruggen en wijken.

Onopvallend maar verrassend! 

"Ik woon al mijn hele leven in Utrecht en ben hier vaak langs gelopen, maar dit heb ik nog nooit gezien". 
Deze zin horen wij als Gildegidsen zeer regelmatig tijdens onze rondleidingen. Want wat zijn er veel onopvallende maar bijzondere plekjes, monumentjes, tegels en andere bezienswaardigheden waar je normaal gesproken aan voorbij loopt; de stad zit er vol mee. 
Tijdens deze rondleiding wijst de gids je op deze kleine of grotere punten in de stad die een leuk verhaal te vertellen hebben: van haken op de vismarkt tot een bijzondere naam van een huis en een herdenkingstegel op de Neude. 
Een wandeling waarna je voortaan met een andere blik door de stad zult lopen! 

Start- en eindlokatie: Domplein, standbeeld Graaf Jan van Nassau 

Cursus De architectuur en bouwstijlen van de Utrechtse binnenstad - najaar 2026

Stedenbouwkundige ontwikkeling van Utrecht

De geschiedenis van Utrecht begint bij de romeinen in de 1e eeuw na Christus. Vanaf eind 7^e eeuw ontwikkelt Utrecht zich tot een kerkelijk centrum met als belangrijk kantelpunt 1122, het jaar dat de burgers stadsrecht krijgen. Door de gunstige ligging, de aanleg van de grachten en het ontstaan van werfkelders groeit de stad in de middeleeuwen uit tot een belangrijk handelscentrum. In de loop van de tijd krijgt de stad steeds meer functies die de bebouwing van de binnenstad beïnvloeden. Deze ontwikkeling van de middeleeuwen tot heden is vandaag de dag nog in allerlei facetten te zien.

Programma

In vier cursusdelen krijg je een overzicht van de verschillende bouwperioden van de middeleeuwen tot nu. De diverse bouwstijlen en bouwmaterialen komen hierbij aan bod, waardoor je een goed inzicht krijgt in de belangrijkste ontwikkelingen van de bebouwing in Utrecht.
Elke cursus start met een presentatie over de periode. Daarna maken we een stadswandeling waarin je kennis maakt met de architectuurstijlen die in de presentatie aan de orde zijn gekomen. Tot slot eindigen we iedere cursus in een kenmerkend gebouw uit desbetreffende periode.

Een wandeling langs heel divers groen (zowel bestaande als verdwenen tuinen), met zwaartepunt op de historie. Deze wandeling duurt ca. 2 uur en begint op Domplein en eindigend met koffie bij Zuilenspiegel in de Zuilenstraat